среда, 16 января 2019 г.

ლიტერატურული ნაწარმოების ანალიზი და შეფასებ


სიუჟეტი:
1. ვინ არის ნაწარმოების გმირი (გმირები)? როგორ არის ნაწარმოებში მოცემული კონფლიქტების არსი? როგორია ეს კონფლიქტები? - მატერიალური, ინტელექტუალური, მორალური, თუ ემოციური? ადვილად იმიჯნება თუ არა თხზულებაში ერთმანეთისგან სიკეთე და ბოროტება?
2. აქვს თუ არა ნაწარმოებს მთლიანი სიუჟეტი? სიუჟეტის განვითარებისათვის ყველა ეპიზოდი მნიშვნელოვანია თუ არა; იქნებ ზოგიერთი მათგანი არ უკავშირდება მთავარ ხაზს? როგორი დასასრული აქვს ნაწარმოებს? - კეთილი ცუდი თუ გაურკვეველი? როგორ დასრულდა აღწერილი მოვლენები?
3. რა მნიშვნელობა ენიჭება შემთხვევითობას სიუჟეტში? შემთხვევა ართულებს თუ ჭრის პრობლემას? რამდენად რეალურია აღწერილი მოვლენა?
4. როგორ ხერხდება სიუჟეტისადმი ინტერესის გაღვიძება? ინტრიგით (რა მოხდება შემდეგ?), თუ მწერალი სხვა რამით ახერხებს მკითხველის დაინტერესებას? არის თუ არა სიუჟეტში მოცემული დილემა? დაფარული აზრი?
5. გვაქვს თუ არა სიუჟეტში მოულოდნელი გადახვევები და რამდენად ბუნებრივადაა ისინი ჩართული სიუჟეტში?
მოქმედი პირები:
1. რა საშუალებით გვიხსნის ავტორი გმირების ხასიათს? მკაფიოდ იხატება თუ არა თხზულებაში მოქმედ პირთა ხასიათი? როგორ იყენებს ავტორი დაპირისპირებას მოქმედი პირების დასახასიათებლად?
2. არიან თუ არა პერსონაჟები თანმიმდევრულნი თავიანთ ქმედებაში? შეესაბამება თუ არა მათი მოქმედება სინამდვილეს?
3. ვითარდება თუ არა მოქმედ პირთა ხასიათი თხრობის პროცესში? თუ ვითარდება, როგორ? შესამჩნევია თუ არა ცვლილებები? რამდენად შეესაბამება ეს ცვლილებები სინამდვილეს?
ნაწარმოების იდეა:
1. აქვს თუ არა ნაწარმოებს იდეა? პირდაპირ არის იგი მოცემული, თუ შეფარვით?
2. ემთხვევა თუ არა ნაწარმოებში გატარებული აზრი საზოგადოებაში მიღებულ შეხედულებებს? ნაწარმოების იდეა ნოვატორულია, თუ აღრმავებს ტრადიციულ შეხედულებებს ცხოვრებაზე?
ავტორის პოზიცია:
1. როგორია ავტორის პოზიცია ნაწარმოებში აღწერილი ამბის მიმართ? იცვლება თუ არა ავტორის პოზიცია თხრობის პროცესში და თუ იცვლება, რის საფუძველზე?
2. რა ხერხებით, რა მხატვრული საშუალებებითაა გადმოცემული ნაწარმოებში ავტორის პოზიცია?
3. ემთხვევა თუ არა ერთმანეთს ავტორისა და რომელიმე პერსონაჟის შეხედულება?
მხატვრული ხერხები - შედარებამეტაფორასიმბოლოირონია და ..
1. იყენებს თუ არა ავტორი მხატვრულ ხერხებს, ტროპებს და თუ იყენებს, გვეხმარება თუ არა ეს თხზულების უკეთ გაგებაში, თუ ორაზროვნებას სძენს ნაწარმოებს?
2. აღწეილია თუ არა ნაწარმოებში იუმორისტული, ტრაგი-კომიკური სიტუაციები? იყენებს თუ არა ავტორი სიტყვათა თამაშს? რა ფუნქცია აკისრია იუმორს?
თხრობის ემოციური მხარე
1. ავტორი უშუალოდ ზემოქმედებს მკითხველის ემოციებზე, თუ ნაწარმოებში მოთხრობილი ამბავი იწვევს მკითხველში ემოციურ განწყობას?
2. არის თუ არა ნაწარმოებში მოცემული თვით ავტორის განცდები, ემოციები და თუ არის, რა საშუალებებით გადმოიცემა ეს? როგორია ავტორის დამოკიდებულება თხზულებაში აღწერილი ამბების მიმართ, რამდენად არგუმენტირებულია მისი ემოციები მოცემულ სიუჟეტში? ზედმეტად სენტიმენტალური ხომ არ არის?
ფანტასტიკური ელემენტები ნაწარმოებში:
1. იყენებს თუ არა ავტორი ფანტასტიკურ ელემენტებს? თუ იყენებს, როგორ?
2. რა აზრობრივი დატვირთვა აქვს ნაწარმოებში ჩართულ ფანტასტიკურ დეტალებს?
ზოგადი შეკითხვები:
1. რა არის ყველაზე მნიშვნეოვანი ნაწარმოებში? სიუჟეტი, მოქმედ პირთა ხასიათი, იდეური შინაარსი, თუ სხვა რამ?
2. რა როლს თამაშობს გარემო, რომელშიც ნაწარმოებში აღწერილი მოვლენები ვითარდება?
3. როგორ შეიძლება დავახასიათოთ ავტორის სტილი? შეესაბამება თუ არა სტილი ნაწარმოებში აღწერილ მოვლენებს?
4. როგორ იხსნება ნაწარმოებში სათაურის აზრი?
5. შეიძლება თუ არა ითქვას, რომ ნაწარმოებში ყველა და ყველაფერი ხელს უწყობს მთავარი აზრის გადმოცემას? არის თუ არა ისეთი დეტალები და ეპიზოდები, რომლებიც შეიძლება ზედმეტად მოგვეჩვენოს და ნაწარმოების აღქმაში შეგვიშალოს ხელი?
6. როგორ გგონიათ, რა მიზანს ისახავს ავტორი? მიაღწია თუ არა მან მიზანს?
7. გვთავაზობს თუ არა ავტორი თხზულებაში მოცემული კონფლიქტის გამოსავალს, თუ მხოლოდ მოვლენებს აღწერს?
8. როგორ გგონიათ, შეგეცვლებათ თუ არა შეხედულება ნაწარმოებზე მისი ხელმეორედ წაკითხვისას? (უფრო მეტად მოგეწონებათ, თუ ნაკლებად).