არსებითი სახელი, სრულმნიშვნელობიანი სიტყვა. ატარებს საგნობრივ მნიშვნელობას – აღნიშნავს საგანს ან მოვლენას, საგნის ნაწილს, ან მოვლენათა მთელ ჯგუფს. მიუგებს კითხვებზე: “ვინ?” (ქალი, კაცი, მოსწავლე, გიორგი), “რა?” (ცხენი, სახლი, სიცოცხლე, თბილისი).
არსებითი სახელი შეიძლება იყოს კონკრეტული ან აბსტრაქტული, საზოგადო ან საკუთარი. სხვა სახელებთან ერთად იგი უპირისპირდება ერთის მხრივ ზმნებს, მეორეს მხრივ – უდეტრებს. არსებითი სახელის მორფოლოგიური ნიშნები სხვადასხვა ენაში სხვადასხვაგვარია. სინთეზურ ენებში იგი ხასიათდება სიტყვათცვალებისა და სიტყვაწარმოების დიდი უნარით. წინადადებაში ასრულებს მრავალგვარ სინტაქსურ ფუნქციას, რომელთაგან ძირითადია ქვემდებარისა და დამატების გამოხატვა. ქართულ ენაში არსებითი სახელი იცვლება ბრუნვისა და რიცხვის მიხედვით. მრავალ ენაში მოეპოვება აგრეთვე სქესის ან გრამატიკული კლასის კატეგორია. ზოგიერთ ენაში (მაგ., ჩინურში) არსებითი სახელი ფორმაუცვლელია.
დაბოლოებათა მიხედვით სახელის ცვლას ბრუნება ჰქვია. ქართულში ბრუნების პარადიგმა მოიცავს შვიდ ბრუნვას:
სახელობითი – სახლ -ი ( -ი )
მოთხრობითი – სახლ -მა ( -მა, -მ )
მიცემითი – სახლ -ს ( -ს )
ნათესაობითი – სახლ -ის ( -ის, -ს )
მოქმედებითი – სახლ -ით ( -ით, -თი )
ვითარებითი – სახლ -ად ( -ად, -დ )
წოდებითი – სახლ -ო ( -ო, -ვ )
ზმნა — სრულმნიშვნელოვანი, ფორმაცვალებადი მეტყველების ნაწილი. აღნიშნავს საგნის მოქმედებას, ან მდგომარეობას. ზმნას გააჩნია პირი, დრო და რიცხვი. ქართულ ენაში ზმნას აქვს სამი პირი (I, II, II), სამი დრო (წარსული, აწმყო, მომავალი) და ორი რიცხვი (მხოლობითი და მრავლობითი).
ქართული ზმნა რთული მეტყველების ნაწილია. სირთულეს უპირველესად ზმნურ კატეგორიათა სიმრავლე განაპირობებს. მნიშვნელობასთან მიმართების თვალსაზრისით ზმნის კატეგორიები შეიძლება ორ ჯგუფად დალაგდეს: უღლების და წარმოთქმის კატეგორიებად (ა.შანიძე). უღლების კატეგორიად მიჩნეულია ის, რომელიც ცვლის ზმნის გრამატიკულ მნიშვნელობას; ასეთებია პირი, რიცხვი, დრო, კილო, გზისობა, აქტი, თანამდევრობა; მწკრივი. წარმოთქმის კატეგორიებად მიჩნეულია ის, რომელიც ცვლის ზმნის ლექსიკურ მნიშვნელობას. ასეთებია გეზი, ორიენტაცია, ასპექტი, გვარი, ქცევა, კონტაქტი. შესაძლებელია ძველ ქართულში ასპექტი უღლების კატეგორია იყო, ახალში კი იგი წარმოთქმის კატეგორიაა (ა.შანიძე).